AHMET CETIN Eylül 28 2025

Accessibility

📌 2. Erişilebilirlik (Accessibility)

Erişilebilirlik, web tasarımda göz ardı edildiğinde hem kullanıcı deneyimini hem de SEO performansını ciddi anlamda olumsuz etkileyen bir faktördür. Erişilebilirlik, bir web sitesinin farklı yaş grupları, farklı cihaz kullanıcıları, görme veya işitme engeli olan kişiler ve farklı tarayıcılar üzerinden rahatlıkla kullanılabilmesini ifade eder. Kısacası, erişilebilirlik demek herkes için eşit erişim demektir. Bu ilke, 2025 itibariyle sadece bir tercih değil, aynı zamanda birçok ülkede yasal bir zorunluluk haline gelmiştir.

🔹 Erişilebilirliğin Önemi

Bir web sitesi sadece “teknolojiyle arası iyi” kullanıcılar için yapılmaz. İnternette dolaşan milyonlarca insanın farklı ihtiyaçları vardır. Bazıları yaşlıdır ve yazıları daha büyük puntolarla okumak ister. Bazıları görme engelli olup ekran okuyucu programlarla siteleri takip eder. Kimi kullanıcı ise düşük hızlı internet bağlantısıyla siteye girmeye çalışır. Eğer tasarımcı bu farklılıkları göz önünde bulundurmazsa, web sitesi kitlesinin büyük bir kısmını kaybeder. Erişilebilirlik, aslında müşteri kaybını önleyen bir sigortadır.

🔹 Erişilebilirliği Sağlamak İçin Temel İlkeler

Alternatif Metin (Alt Text): Görseller için açıklayıcı alt metinler kullanılmalıdır. Örneğin bir ürün fotoğrafına sadece “resim1.jpg” yazmak yerine “Kırmızı deri kadın çantası” açıklaması eklemek hem ekran okuyucu kullanıcılarına yardımcı olur hem de Google görsellerde üst sıralara çıkmayı sağlar.
Renk Kontrastı: Renk körlüğü olan veya düşük görüşe sahip kişiler için metinlerin arka planla kontrastı yüksek olmalıdır. Siyah üzerine beyaz veya koyu gri üzerine açık sarı kombinasyonları daha okunabilirdir.
Yazı Boyutu ve Tipografi: En az 16px font kullanılmalı, satır aralıkları ise %150 oranında ayarlanmalıdır. Uzun paragraflar bölünmeli, her 3–4 satırda bir boşluk bırakılmalıdır.
Klavyeyle Gezinme: Sadece fare değil, klavyeyle de site üzerinde gezilebilmelidir. Özellikle “Tab” tuşu ile menüler arasında kolayca geçiş yapılması gerekir.
Video ve Ses İçerikleri: Eğer sitede video varsa, mutlaka alt yazı eklenmeli; ses içeriklerinde ise metin transkriptleri sunulmalıdır.

🔹 SEO ve Erişilebilirlik İlişkisi

Erişilebilirlik sadece kullanıcı deneyimini artırmakla kalmaz, aynı zamanda arama motorlarının siteyi daha iyi anlamasına da katkı sağlar. Google, erişilebilir siteleri ödüllendirir çünkü bu tür siteler hem kullanıcıya faydalıdır hem de teknolojik standartlara uygundur. Örneğin, görsellere eklenen alternatif metinler (alt text) arama motorlarına içeriğin neyle ilgili olduğunu anlatır. Benzer şekilde, hızlı açılan, mobil uyumlu ve düzenli başlık yapısına sahip siteler erişilebilirlik açısından başarılı kabul edilir ve SEO sıralamasında avantaj elde eder.

🔹 Örneklerle Erişilebilirlik

Bir üniversitenin web sitesini düşünelim. Eğer ders programları sadece PDF dosyasıyla sunuluyor ve bu dosya görme engelli kullanıcıların kullandığı ekran okuyucular tarafından okunamıyorsa, site erişilebilir değildir. Bunun yerine, ders programları HTML tablosu halinde sunulursa, herkes erişebilir. Yine bir e-ticaret sitesinde ürün görsellerine açıklama eklenmemişse, görme engelli kullanıcı bu ürünü tanıyamaz ve alışverişi yarım bırakır. Ama alt metin kullanıldığında, ekran okuyucu bu açıklamayı okuyarak kullanıcıya rehberlik eder.

🔹 Erişilebilirliği Artırmak İçin Araçlar

WAVE: Web sitenizin erişilebilirlik standartlarını ölçen ücretsiz bir analiz aracı.
Lighthouse: Google Chrome eklentisi, erişilebilirlik puanını verir ve hataları gösterir.
Screen Reader Testleri: NVDA veya JAWS gibi programlarla sitenizin ekran okuyucuda nasıl göründüğünü test edebilirsiniz.

🔹 Sonuç

Erişilebilirlik, web tasarımda göz ardı edilemeyecek kadar önemlidir. Her kullanıcının eşit bilgiye erişebilmesi, bir web sitesini sadece modern değil aynı zamanda insancıl kılar. Bu ilke sayesinde siteniz daha fazla kişiye ulaşır, SEO performansı artar ve marka imajınız güçlenir. Unutmayın: Erişilebilir bir web site, herkes için adil bir dijital dünya demektir.

Accessibility,

0 Yorum

Eskiler

En Yeniler Beğenilenler

Inline Feedbacks

View all comments